Chính phủ ưu tiên doanh nghiệp nội làm metro (Ảnh minh họa)
Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, mạng lưới đường sắt đô thị có tổng chiều dài khoảng 318km, gồm 8 tuyến. Hiện Hà Nội mới chỉ xây dựng 2 tuyến đường sắt đô thị là Nhổn - Ga Hà Nội và Cát Linh - Hà Đông.
Với 8 tuyến đường sắt đô thị, ước tính trung bình khoảng 2.200 - 3.000 tỷ đồng/km thì sẽ tốn khoảng 890.000 tỷ đồng (40 tỷ USD).
Chính vì vậy, trong buổi làm việc với lãnh đạo các bộ, ngành, TP. Hà Nội nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng hai tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và Nhổn - Ga Hà Nội ngày 4/2/2017, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã chỉ đạo cần tăng cường huy động nguồn vốn nội địa thực hiện dự án.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh: "Từ kinh nghiệm thực hiện 2 dự án đường sắt đô thị, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu, xây dựng cơ chế để tăng cường huy động nguồn lực trong nước hoặc nước ngoài thay cho nguồn vốn ODA để thực hiện các dự án đường sắt đô thị khác. Trong đó tập trung tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia triển khai các dự án để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, giảm chi phí xây dựng, thúc đẩy phát triển năng lực của các doanh nghiệp Việt Nam".
Sau chỉ đạo của Phó Thủ tướng, sáng 17/1, trong buổi làm việc với Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng về các tuyến đường sắt đô thị, Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung đã tiết lộ hiện đã có 3 nhà đầu tư đề xuất tham gia xây dựng các tuyến Metro tại Hà Nội.
Theo thông tin trên tờ Tri Thức Trực Tuyến, Chủ tịch Chung khẳng định,thành phố đã nhận được đề xuất của 3 tập đoàn lớn trong nước tham gia xây dựng tuyến metro là Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô, tập đoàn Vingroup và Tập đoàn Xuân Thành. Hà Nội sẽ có báo cáo lên Chính phủ để xin ý kiến.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng rất hoan nghênh việc Hà Nội chủ động tìm nguồn vốn để thực hiện 6 tuyến đường sắt đô thị còn lại. Việc huy động nội lực để thực hiện các dự án giao thông cũng là chủ trương của Chính phủ do không dễ đi vay kinh phí từ bên ngoài.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng cho biết, doanh nghiệp nội thực hiện giá sẽ rẻ hơn và nâng cao năng lực của doanh nghiệp Việt. Có thể mua toa tàu, thiết bị nước ngoài nhưng việc xây dựng hầm, đào hầm, đường sắt, trụ móng, dầm, nhà ga... công ty trong nước có thể làm được.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, vấn đề cốt lõi của xây dựng các tuyến metro là đảm bảo nhanh, rẻ và an toàn. Đã có nhà đầu tư nội đăng ký rồi, Hà Nội cũng xem xét kỹ họ sẽ làm thế nào, phải đảm bảo an toàn khi thi công. Ngoài ra, phải mời các tư vấn, kể cả tư vấn nước ngoài vào nghiên cứu, phản biện.
Hai tuyến Metro Cát Linh - Hà Đông và Nhổn - Ga Hà Nội đều do các nhà thầu ngoại từ Hàn Quốc và Trung Quốc triển khai. Tuy nhiên, hiện cả hai dự án này đều đội vốn và chậm tiến độ.
Cụ thể, tháng 10/2011, tuyến Cát Linh - Hà Đông được khởi công với kỳ vọng sẽ đi vào vận hành năm 2016, nhưng phải điều chỉnh đến đầu năm 2018 mới chính thức được khai thác thương mại. Tương tự, tuyến Nhổn - Ga Hà Nội được bắt đầu xây dựng từ tháng 9/2010, và thời điểm mới nhất ước tính có thể vận hành chậm 4 năm so với kế hoạch đề ra, là năm 2021.
Tuyến Nhổn - Ga Hà Nội cần thêm tới gần 400 triệu EUR vốn đầu tư bổ sung. Sau điều chỉnh vào tháng 2/2016, tuyến Cát Linh - Hà Đông cũng đã đội vốn thêm hơn 330 triệu USD.
