 |
| Cần có giải pháp đồng bộ và hiệu quả để quản lý các dự án BĐS ven biển. Ảnh: Trọng Đạt/TTXVN |
Tình trạng những công trình xây dựng dàn trải, bám sát bờ biển nhưng thiếu không gian công cộng, ô nhiễm môi trường sinh thái... đã trở nên phổ biến tại những địa phương có tiềm năng phát triển kinh tế biển. Bên cạnh đó, quy hoạch sử dụng đất chưa bám sát với thực tế đã dẫn tới tình trạng dự án "treo," gây lãng phí đất đai và ảnh hưởng xấu tới dư luận.
Thống kê từ các địa phương trên cho thấy, hiện có tổng cộng 780 dự án BĐS ven biển với tổng diện tích theo quy hoạch là 37.598 ha. Tuy nhiên, hiện tại mới có 455 dự án đã và đang được triển khai với diện tích được phê duyệt là 12.769 ha; trong khi đó, vẫn còn tới 310 dự án chưa được triển khai, tương đương với diện tích được phê duyệt theo quy hoạch là 24.798 ha.
Mặc dù lượng dự án chưa thực hiện vẫn ít hơn số dự án đã và đang được thực hiện nhưng tổng diện tích đất tính theo quy hoạch được phê duyệt từ 310 dự án bị “đắp chiếu” lại cao gần gấp hai lần số dự án đã và đang triển khai. Tình trạng "giữ đất" không chỉ làm ảnh hưởng tới hiệu quả đầu tư mà còn là lực cản đối với các nhà đầu tư khác muốn tìm kiếm cơ hội.
Ngoài 15 dự án đã bị thu hồi với diện tích quy hoạch là 719 ha thì các dự án có khả năng bị thu hồi tính đến hết năm 2014 theo số liệu báo cáo của các địa phương là 267 dự án, tương ứng với diện tích 19.757 ha.
Bà Phan Thị Mỹ Linh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng, những tồn tại và nguyên nhân của thực trạng này là do sự buông lỏng trong công tác quản lý về các mặt quy hoạch, đầu tư, sử dụng đất. Trên thực tế, có một số dự án chưa được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 nhưng đã được phép đầu tư xây dựng. Bên cạnh đó, nhiều dự án không có chương trình, kế hoạch triển khai cụ thể và quy hoạch chi tiết bị điều chỉnh. Thậm chí, có một số dự án không có quy hoạch chi tiết 1/2000 để khớp nối trong và ngoài của các dự án cũng như bố trí không gian công cộng, vui chơi giải trí, cây xanh vườn hoa, khu tắm biển cho nhân dân, các tuyến đường đi xuống biển...
Bà Phan Thị Mỹ Linh nhấn mạnh, thực trạng này đã khiến nơi thì thiếu, chỗ lại thừa làm các dự án BĐS bị điều chỉnh chức năng sử dụng hoặc bị chia nhỏ, gây lãng phí tài nguyên. Đặc biệt, quy hoạch sử dụng đất dọc tuyến ven biển vẫn chưa đảm bảo tính kết nối liên vùng nên khó phát huy thế mạnh của khu vực ven biển. Trong khi đó, việc lập, phê duyệt các quy hoạch, thẩm tra, thẩm định kế hoạch sử dụng đất vẫn còn thiếu đồng bộ; chế tài xử lý vi phạm pháp luật về đất đai còn chưa đủ mạnh để ngăn chặn các vi phạm vể sử dụng đất đai ven biển.
Bên cạnh đó, tính dự báo và định hướng sử dụng đất đai, phát triển không gian ven biển vẫn chưa sát với thực tiễn phát triển tại khu vực. Quy hoạch xây dựng khu vực chưa được triển khai đồng bộ theo các cấp độ đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc tổ chức không gian, kiến trúc cảnh quan trong phạm vi dự án và toàn khu vực ven biển.
Ngoài ra, hạ tầng khung kết nối dự án với các khu chức năng đô thị như yêu cầu cấp thoát nước, giao thông, điện,... cũng chưa được chủ đầu tư và chính quyền địa phương phối hợp thực hiện đồng bộ. Tại nhiều điểm, các công trình công cộng, vườn hoa, quảng trường, khu vực bãi tắm công cộng, đường xuống biển của nhân dân, công trình tiện ích công cộng,... không được quan tâm đầu tư quy hoạch, xây dựng, cải tạo.
Lãnh đạo Bộ Xây dựng nhận định, việc các dự án ven biển trên địa bàn bảy tỉnh, thành phố bị chậm có nguyên nhân chủ yếu là do thiếu nguồn lực, chính sách về quản lý đất đai, đầu tư còn chồng chéo. Trong khi đó, việc quản lý, kiểm soát xử lý triển khai xây dựng bị chậm hoặc triển khai xây dựng cầm chừng, chưa triệt để.
Các sai phạm thường gặp là thiếu thuế đất, cấp ưu đãi đầu tư trái quy định, xác định tiền thuê đất chưa phù hợp, sử dụng đất sai mục đích, giải tỏa, bồi thường, tái định cư cho người dân chưa đúng quy định. Ngoài ra, công tác đấu thầu vẫn còn “bỏ lọt” khiến nhà đầu tư thiếu năng lực nhưng vẫn được giao thực hiện dự án có quy mô lớn.
Để khắc phục những bất cập này, Bộ Xây dựng đã đề nghị Thủ tướng ban hành văn bản về việc tăng cường quản lý đầu tư xây dựng phát triển các dự án BĐS ven biển. Đã đến lúc công tác quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng, đất đai dự án ven biển trở thành một nhiệm vụ trọng tâm không chỉ là chuyện riêng của địa phương mà còn cần cả sự tham gia của các bộ, ngành.
Trong đó, việc rà soát và thực hiện quy hoạch cần phải gắn liền với việc quản lý hiệu quả các dự án phát triển đô thị trước và sau khi đầu tư. Điều này được kỳ vọng sẽ phát huy tối đa tiềm năng kinh tế biển của các tỉnh, thành phố trên và cả nước.
