Đón đầu cơ hội
Báo cáo từ Vụ Quản lý các khu kinh tế (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho thấy, tính đến hết tháng 6/2016, trên cả nước có 16 khu kinh tế được thành lập với tổng diện tích mặt đất, mặt nước là 814.792 ha và 313 khu công nghiệp với tổng diện tích đất tự nhiên hơn 88.000 ha. Trong đó, diện tích đất khu công nghiệp có thể cho thuê đạt 60.000 ha, chiếm khoảng 68% tổng diện tích đất tự nhiên.
Tính đến nay đã có 218 khu công nghiệp đi vào hoạt động với tổng diện tích đất tự nhiên gần 60.000 ha và 95 khu công nghiệp đang trong giai đoạn đền bù giải phóng mặt bằng, xây dựng cơ bản, tổng diện tích đất tự nhiên hơn 28.000 ha. Tổng diện tích đất công nghiệp đã cho thuê đạt trên 28.500 ha, tỷ lệ lấp đầy 49%. Các khu công nghiệp đã đi vào hoạt động, tỷ lệ lấp đầy đạt gần 70%.
Theo nhận định của các chuyên gia, số lượng khu công nghiệp tại Việt Nam sẽ tăng nhanh trong thời gian tới bởi hàng loạt nhà đầu tư cả trong và ngoài nước đang rục rịch nhảy vào phân khúc này để đón đầu làn sóng đầu tư nước ngoài khi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), FTA Việt Nam - EU (EVFTA) và Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) được thực thi.
Các khu công nghiệp đã đi vào hoạt động có tỷ lệ lấp đầy đạt gần 70%. Ảnh: Lê Toàn
Theo một nghiên cứu của Ngân hàng Standard Chartered, có khoảng 44% đơn vị tham gia nghiên cứu chọn Việt Nam là điểm đến để đầu tư do có thị trường nội địa rất lớn, 29% nêu lý do là chi phí hoạt động thấp và 18% là nhân công dồi dào.
Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw cho hay, sự bùng nổ dự án khu công nghiệp là do kinh tế Việt Nam đang lấy lại đà tăng trưởng, trong khi đó, các tập đoàn đa quốc gia đang chuyển hướng đầu tư ra khỏi Trung Quốc và Việt Nam là một trong những điểm đến hấp dẫn của dòng vốn này, đơn cử như Microsolf, Intel hay Samsung…
Khi tham gia TPP, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ đến Việt Nam để mở cơ sở kinh doanh, vì họ muốn tận dụng nguồn lao động dồi dào, rẻ và đặc biệt là tận dụng những ưu đãi về xuất xứ theo quy định của TPP để tiếp cận với một thị trường rộng lớn với hơn 800 triệu dân, chiếm 40% GDP và gần 30% thương mại toàn cầu.
Cần thêm chính sách hỗ trợ
Thực tế, không phải bất kỳ khu công nghiệp nào cũng nhận được sự quan tâm đông đảo của các nhà sản xuất. Khảo sát cho thấy, lựa chọn hàng đầu để xây dựng nhà xưởng sản xuất của các nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư nước ngoài là các khu công nghiệp đã được đầu tư đồng bộ về mặt hạ tầng, điện nước.
Ông Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư và Phát triển Công nghiệp Bảo Thư - đơn vị đang triển khai một số dự án khu công nghiệp tại Quảng Trị và Bình Thuận đánh giá, phát triển các dự án BĐS khu công nghiệp xuất phát từ nhu cầu thực tế của thị trường đang tăng nhanh, song không phải cứ xin được đất, xây được hàng rào xung quanh là đã có thể chào thuê cho các đối tác nước ngoài. Vì nhà đầu tư nước ngoài khá khó tính, họ rất quan tâm tới quy hoạch hạ tầng của một dự án khu công nghiệp, từ hạ tầng lối đi, đến đường điện, nước, khu xử lý chất thải…, chứ không đơn thuần chỉ là chi phí mặt bằng hay chi phí nhân công rẻ được bao nhiêu.
Bên cạnh những ưu đãi chung của Nhà nước cho từng khu công nghiệp, các nhà đầu tư nước ngoài còn quan tâm tới mạng lưới các nhà cung cấp nguyên liệu, vật tư phụ trợ có sẵn sàng cho hoạt động của nhà máy tại khu công nghiệp hay không. Ngoài ra, họ cũng quan tâm tới cả thời gian cấp phép có đáp ứng được đủ tiến độ triển khai dự án hay không, thủ tục cấp phép đầu tư tại khu công nghiệp có thông thoáng không.
Ông Dũng cho biết, nếu chủ đầu tư dự án khu công nghiệp không có quy hoạch tốt, không tực hiện đủ các thủ tục về pháp lý, không có kết nối đồng bộ, thì việc hưởng lợi từ những ưu đãi khác sẽ không có ý nghĩa gì.
Nhưng bên cạnh nỗ lực của chủ đầu tư, các cơ chế ưu đãi dành riêng cho phát triển khu công nghiệp cần khuyến khích hơn, rõ ràng hơn, để giúp doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, tránh trường hợp do vướng cơ chế mà phải đầu tư theo kiểu nhỏ lẻ, manh mún, không mang lại nhiều lợi ích cho các địa phương.
