Điều đáng nói là, những chỉ số này được cho là phục vụ người bán nhiều hơn người mua. Trong khi người mua nhà như lạc giữa biển thông tin.
Theo Dự thảo Thông tư về xây dựng, quản lý và sử dụng thông tin về nhà ở và thị trường BĐS, những chỉ tiêu thống kê được xây dựng bao gồm: Lượng giao dịch BĐS, giá giao dịch BĐS, lượng nhà ở khởi công, lượng nhà ở hoàn thành và giá giao dịch bình quân nhà ở xây mới. Những chỉ tiêu này cập nhật định kỳ hằng tháng và tổng hợp cho cả năm.
Loay hoay
Dự thảo thông tư này cũng phân định rõ trách nhiệm của từng đơn vị. Cụ thể, Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS có trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, thực hiện các quy định về quản lý, xây dựng, khai thác sử dụng, cập nhật hệ thống cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường BĐS tại các địa phương.
Trung tâm Thông tin (Bộ Xây dựng) có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Viện Kinh tế xây dựng, Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS, tổ chức xây dựng hệ thống phần mềm thống nhất để khai thác, vận hành, khai thác hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường BĐS. Bộ Xây dựng dự kiến, dự thảo có hiệu lực ngày 1/4/2016, nhưng qua 2 tháng thông tư vẫn chưa được ban hành.
Theo một lãnh đạo của Viện Kinh tế Xây dựng (đơn vị chủ trì soạn thảo), dự thảo đang trong quá trình lấy ý kiến của các đơn vị liên quan, còn thời điểm ban hành thông tư vẫn chưa được xác nhận. Trước đó, Bộ Xây dựng từng ban hành Thông tư 20 (2010) về việc xây dựng thí điểm chỉ số BĐS tại 4 thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng, Tp.HCM, Cần Thơ. Nhưng chương trình thí điểm này sớm thất bại khi thị trường BĐS đóng băng.
Thực chất, báo cáo về thị trường BĐS là truyền thông
ngầm cho chủ đầu tư. Ảnh: Như Ý
Báo cáo hay truyền thông ngầm?
Trong khi cơ quan của nhà nước còn loay hoay với bộ chỉ số thông tin, các địa phương còn tùy hứng, thì nhiều đơn vị tư vấn BĐS đua nhau đưa ra những nhận định khác nhau.
Ông Nguyễn Chí Dũng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho hay, vừa rồi Hà Nội mới chỉ đưa ra được danh sách chủ đầu tư đủ điều kiện bán hàng. Đây là một trong những quy định về Luật Nhà ở và Luật kinh doanh BĐS. Còn chỉ số thị trường BĐS liên quan đến giao dịch được đơn vị này công bố hằng quý, song chỉ mang tính chất tham khảo và không toàn diện.
Một lãnh đạo Sở Xây dựng Hải Dương cho biết, đơn vị không đủ người nên thiếu cơ sở dữ liệu thống kê được các dự án nhà ở, trung tâm thương mại, diện tích văn phòng cho thuê,… đang có trên thị trường hoặc sẽ hoàn thành trong tương lai. Hơn nữa, sự biến động về giao dịch và giá cả của các loại hình BĐS này cũng không được thống kê hay xác định chính xác.
Trong khi định kỳ hằng quý và năm, các đơn vị tư vấn như Savills, CBRE, Cushman&Wakefield hay hiệp hội BĐS,... cung cấp đều đặn những báo cáo của riêng mình. Thậm chí, có những thông tin từ các báo cáo này vênh nhau rất nhiều. Nhưng điều đáng nói là, chính những hiệp hội, đơn vị tư vấn này lại kiêm luôn chủ đầu tư và liên kết phân phối nhiều dự án BĐS trong cả nước. Như vậy, việc đòi hỏi tính khách quan trong mỗi bản báo cáo là không thể (bởi không chủ đầu tư nào dám nhấn mạnh điểm yếu về sản phẩm của mình).
Phó Tổng giám đốc Công ty BĐS Thế Kỷ Phạm Thanh Hưng cho rằng, cần thiết xây dựng bộ thông tin về thị trường BĐS. Tuy việc tiếp cận thông tin không khó, song mức độ chất lượng thông tin cập nhật đến đâu, mức độ chính xác như thế nào mới là vấn đề.
Vì những thông tin quy hoạch hoặc về BĐS sơ cấp hay nguồn quỹ đất phải có độ chính xác cao và tính thực tiễn chứ đưa ra một quy hoạch chung chung quá khó để doanh nghiệp lập dự án chi tiết. Những số liệu thống kê từ cơ quan nhà nước cho đến đơn vị tư vấn hiện giờ vẫn chưa bao quát toàn bộ thị trường.
PGS.TS Trần Đình Thiên, chuyên gia kinh tế nhìn nhận, tại Singapore đang áp dụng khá thành công mô hình Cơ quan Quản lý và Phát triển nhà chịu trách nhiệm kết nối cung – cầu, thường xuyên cập nhật về giao dịch nhà ở và chuyển nhượng dự án. Còn ở Việt Nam, trách nhiệm này thuộc về Bộ Xây dựng - đơn vị thường trực và được giao thay mặt Chính phủ quản lý nhà ở và thị trường BĐS.
Mấu chốt vấn đề là phải có dữ liệu chuẩn và cơ chế kiểm tra chính thức các số liệu thu thập được để đưa ra thông tin chính xác về lượng và giá giao dịch BĐS ở các phân khúc. Việc này không chỉ phục vụ cho nhu cầu cần được biết thông tin chính thống của khách hàng và nhà đầu tư mà còn giúp thị trường BĐS phát triển an toàn, lành mạnh.
Hiện nay, các đơn vị thường xuyên có báo cáo định kỳ kiêm chủ đầu tư, điển hình như: Savills phân phối tổ hợp biệt thự và nhà phố thuộc Khu đô thị Gamuda Gardens (Hà Nội); Ocean Front (Khánh Hòa), Nine South Estates (Tp.HCM);... CBRE phân phối độc quyền các dự án: Vincom Landmark 81 thuộc Khu đô thị Vinhomes Central Park (Tp.HCM), Madison (Tp.HCM) của Chủ đầu tư Novaland;... Hiệp hội BĐS Việt Nam là đơn vị quảng bá cho dự án Khu đô thị Nam Đà Lạt.
