Thuế nhà, đất được đánh giá là một trong những luật thuế phức tạp và nhạy cảm nhất từ trước đến nay. Chính vì vậy, tại phiên họp toàn thể lần thứ 13 của Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội, diễn ra trong 3 ngày (từ 28-30/9), hầu hết các thành viên Ủy ban đều cho rằng, dự luật Thuế nhà, đất dự kiến được Quốc hội thông qua vào tháng 5/2010, sẽ khó có thể triển khai được vào 1/1/2011 theo như dự tính của Chính phủ.
Một trong những lý do khiến Ủy ban Tài chính - Ngân sách băn khoăn về thời điểm triển khai xuất phát từ những mục tiêu cũng như các nội dung, điều khoản của dự luật, trong đó có nhiều điểm được cho là không sát với thực tế của nền kinh tế, dẫn tới tính khả thi không cao.
Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, Điều 6 của dự luật lấy diện tích đất được ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất làm căn cứ tính thuế. Còn đối với đất chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì lấy diện tích thực tế đang sử dụng. Đối với người có nhiều nhà, đất thì căn cứ vào diện tích vượt hạn mức để áp thuế lũy tiến.
Tuy nhiên, nếu triển khai theo dự kiến như trên sẽ gặp rất nhiều khó khăn, tính khả thi không cao, bởi tiến trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hiện nay rất chậm trễ, nhiều nhà đất chưa có giấy tờ hợp lệ. Điều này lại càng khó đối với những nhà, đất chưa có giấy tờ vì xác đinh diện tích rất phức tạp. Nếu dựa vào kê khai thì phần lớn là không chính xác, còn nếu Nhà nước tiến hành đo đạc thì chắc chắn sẽ tốn kém nhiều chi phí và thời gian.
Chính vì vậy, theo Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiển, nếu không tính toán chi tiết, kỹ lưỡng, rất có thể số tiền thu được (dự kiến sẽ khoảng 12.000 tỷ đồng mỗi năm) sẽ không đủ bù cho hành thu.
Theo ông Hiển, với cách tính thuế và thuế suất như dự kiến thì đa số người dân đã không rơi vào diện chịu thuế. Nếu được ban hành, tác động chính của luật này vẫn chủ yếu là yếu tố tâm lý. Do vậy, trong thời gian đầu, Luật Thuế nhà, đất không nên quá “nặng” về mục tiêu tăng thu cho ngân sách hay hạn chế đầu cơ mà chỉ làm sao đạt được bước tiến trong công tác quản lý nhà, đất cho hiệu quả.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Hiển cũng cho rằng, chính vì những điều khoản còn chưa được xem xét kỹ, cộng với thời gian chuẩn bị từ khi Quốc hội thông qua đến thời gian có hiệu lực chỉ khoảng 6 tháng là rất khó khả thi.
Với thực tế đó, Ủy ban Tài chính - Quốc hội đã kiến nghị là nên lùi thời hạn triển khai Luật Thuế nhà, đất, thay vì 1/1/2011 thì nên bắt đầu từ 1/1/2012.
