Ngay các KĐT mới, mặc dù quy hoạch được nghiên cứu công phu, thể hiện rõ hệ thống công trình công cộng (trường học, vườn hoa, sân chơi, nhà văn hóa...) nhưng chất lượng không cao, không đều, đất dành cho công cộng rất ít, thậm chí không có. Theo ông Trần Trung Chính, Viện Nghiên cứu đô thị và phát triển hạ tầng, chất lượng đô thị ngày càng tồi tệ, bởi đất dành cho những công trình công cộng không được chú trọng từ nghiên cứu phát triển, quy hoạch, đến thực thi và quản lý đô thị.
 |
| Ngày càng ít không gian cho vườn hoa, sân chơi, nhà văn hóa |
Một báo cáo của Bộ Xây dựng vừa công bố cũng thừa nhận, ngay những dự án quy mô lớn như KĐT mới Mỹ Đình, Định Công, Việt Hưng, Văn Quán, Pháp Vân - Tứ Hiệp..., việc xây dựng các công trình hạ tầng xã hội như trường học, bệnh viện, công viên, khu vui chơi, khu thương mại dịch vụ, các dịch vụ và tiện ích công cộng phục vụ nhu cầu dân sinh hầu hết chưa được đầu tư đồng bộ theo dự án đầu tư được phê duyệt.
PGS. TS Vũ Thị Vinh, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội các đô thị Việt Nam phân tích, hầu như KĐT mới không xác định diện tích xây chợ dân sinh, trường học (nhất là mầm non và tiểu học) cũng thiếu nghiêm trọng. Nhiều người tuy về định cư nhưng không chuyển hộ khẩu vì con em họ vẫn phải học ở nơi ở cũ. Khi thiết kế, các KĐT mới đều quy hoạch 12-15% diện tích đất cho trường học, nhưng sau chục năm hình thành, mới chỉ có số ít nhà trẻ và trường học được xây dựng, bởi vì không ít chủ đầu tư tiềm lực tài chính yếu, phải chia nhỏ dự án làm cuốn chiếu, nhà ở được ưu tiên xây trước, những hạng mục khác làm sau lúc nào cũng được, thậm chí quên luôn.
Để phát triển không gian công cộng, các chuyên gia chuyên ngành đề nghị việc xác định mục đích quy hoạch phải được thực hiện thận trọng, bởi người sử dụng quy hoạch chính là người dân. Khi xác định mục đích quy hoạch, cần hỏi người dân xem họ muốn sử dụng không gian công cộng cụ thể đó như thế nào và coi thông tin phản hồi từ người dân là đầu bài cho bước xác định nhiệm vụ và thiết kế quy hoạch.
TS Phạm Sĩ Liêm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Xây dựng Việt Nam nhận định, ông chưa thấy cơ quan chức năng giám sát xử phạt chủ đầu tư không xây dựng theo đúng thiết kế quy hoạch bao giờ. Tình trạng trên có nhiều nguyên nhân, nhìn từ góc độ quản lý Nhà nước thì các cơ quan chức năng đã buông lỏng việc giám sát các chủ đầu tư tuân thủ theo thiết kế, quy hoạch. Đó là khi nghiệm thu công trình, cơ quan chức năng chỉ kiểm tra chất lượng công trình, hệ thống phòng cháy. Giải pháp cho vấn đề trên, TS Liêm cho rằng, cơ quan chức năng cần phải quy định, ngay trên tờ rơi quảng cáo về khu đô thị, tòa nhà cũng phải đúng với thiết kế, cảnh quan thực tế.
Hiện nay có tình trạng, hầu hết các chủ đầu tư thiết kế tờ rơi quảng cáo vẽ khống lên không gian, cảnh quan của dự án, công trình. Ví dụ nhìn vào tờ rơi thì thấy cảnh quan là hồ nước, cây xanh mỹ lệ, nhưng trên thực tế chỉ là bể nước và nhà ở dân cư xập xệ xung quanh. Thứ hai là việc nghiệm thu thì không chỉ nghiệm thu công trình mà còn phải xem xét tính tuân thủ quy hoạch của cả khu đô thị, tòa nhà. Chi phí nghiệm thu chủ đầu tư phải chịu.
Nếu có quy định này, các chủ đầu tư sẽ tuân thủ quy hoạch, thiết kế vì nếu làm không đúng, công trình sẽ bị dỡ bỏ, chủ đầu tư bị phạt và chi phí nghiệm thu càng nhiều lần càng tốn kém. Thứ ba là phải có chế tài xử phạt thật nặng đối với việc xây dựng khu đô thị, nhà ở không theo quy hoạch được phê duyệt. Chính việc thiếu chế tài và chưa bao giờ bị xử phạt nên các chủ đầu tư khu đô thị, tòa nhà hỗn hợp mới vẫn ngang nhiên "thiết kế một đường, thi công một nẻo".
(Theo PLXH)
