Mới đây, UBND Tp.HCM đã giao UBND quận 7 nghiên cứu không cấp phép xây dựng (CPXD) với nhà ở riêng lẻ. Người dân sẽ chỉ cần đăng ký xây dựng dựa trên những chỉ tiêu quy hoạch, thiết kế đô thị hoặc quy chế quản lý kiến trúc quy hoạch đã công bố. Quận Tân Phú đã thực hiện thí điểm ý tưởng này cách đây nhiều năm và gây đình đám trong một thời gian dài.
Được khen nhưng vẫn bị “thổi còi”
Năm 2009, quận Tân Phú đã giải tỏa mở rộng trục đường Lũy Bán Bích. Theo đó, khoảng 1.000 căn nhà bị ảnh hưởng, phải xây dựng cải tạo. Ngay trong dịp này, quận lập luôn quy chế quản lý kiến trúc đô thị cho trục đường này để giúp người dân thuận lợi trong việc xin phép xây dựng, đồng thời tạo sự đồng bộ về cảnh quan kiến trúc.
Từng công trình trên trục đường này được xác định tầng cao, quy mô, khoảng lùi, hình thái kiến trúc nhà ở, thậm chí cả màu sắc. Người dân muốn xây dựng không cần lập bản vẽ, không cần làm thủ tục xin phép xây dựng mà chỉ cần đăng ký xây dựng tại UBND phường. Sau 7 ngày, chủ đầu tư sẽ được nhận “chứng chỉ xây dựng” và bộ bản vẽ chi tiết tỉ lệ 1/200 có cả mẫu nhà.
Bản vẽ quy định phải chừa khoảng lùi 3,5m gọi là “khoảng lùi thương mại” khi xây dựng do quận còn có ý tưởng làm hành lang đi bộ trên trục đường này. Được biết trong tổng số 1.000 căn nhà bị ảnh hưởng, khoảng 700-800 căn nhà đã được vẽ theo quy chế quản lý kiến trúc cho trục đường này. Chứng chỉ xây dựng còn được phường giao tận tay cho người dân.
Sáng kiến của UBND quận Tân Phú nhận được nhiều đồng tình nhưng cũng có không ít ý kiến “thổi còi”. Chẳng hạn, quy chế quản lý kiến trúc chưa đúng thẩm quyền, chứng chỉ xây dựng do quận cấp không có giá trị pháp lý để tài sản được công nhận và được cấp giấy sau này… Sau đó chứng chỉ xây dựng được UBND quận Tân Phú “cải biên” thành giấy phép xây dựng (GPXD). Thủ tục thực hiện theo quy định nhưng GPXD và bản vẽ thực hiện theo cách của quận.
Tuy nhiên, sau khi thực hiện 8 năm, việc cấp GPXD cho trục đường Lũy Bán Bích hiện chỉ áp dụng một phần sáng kiến trên.
Trục đường Lũy Bán Bích từng thí điểm không cần cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ. Ảnh: CT
Bản vẽ kèm GPXD theo cơ chế riêng cho nhà ở trên đường
Lũy Bán Bích hiện đã không còn được cấp. Ảnh: CT
Theo quy định chung cho phù hợp
Phó phòng Quản lý đô thị quận Tân Phú, ông Nguyễn Văn Duy Nhật cho hay, với những trường hợp trước đây đã được cấp chứng chỉ xây dựng, người dân vẫn được sử dụng văn bản này để xây dựng. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người dân vẫn xin cấp GPXD mới. Ông Nhật nói, vì lập theo bản đồ nên bản vẽ chưa sát thực tế, đường Lũy Bán Bích thời điểm đó vừa giải tỏa nên chưa ổn định. Người dân thường chọn cách xin lại GPXD mới để tránh vướng mắc khi hoàn công và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở và quyền sở hữu nhà ở.
Cũng theo ông Nhật, hiện thủ tục CPXD và nội dung của giấy phép, bản vẽ tại đường Lũy Bán Bích thực hiện theo quy định chung. Quy chế quản lý kiến trúc cho trục đường Lũy Bán Bích vẫn được áp dụng khi CPXD để quy định về hình thái kiến trúc, khoảng lùi thương mại và tầng cao.
Ông Nhật cho biết, sáng kiến trước đây để áp dụng cho tình thế “dầu sôi lửa bỏng”. Việc CPXD cho nhà ở tại đây hiện áp dụng theo quy định chung. Việc lập quy chế quản lý kiến trúc, thiết kế đô thị cho các trục đường khác, quận đã đăng ký một số tuyến đường nhưng chưa được triển khai do chưa có hướng dẫn.
| Cần nghiên cứu kỹ khi bỏ CPXD TS-KTS Võ Kim Cương cho biết, việc bỏ CPXD cần thực hiện rất kỹ khi lập quy chế để tránh lãng phí nếu không khả thi. Ông lưu ý: “Với dự án mới thì đơn giản nhưng với khu dân cư hiện hữu có nhiều người dân là chủ sở hữu thì cần tính toán kỹ”. Theo ông Cương, những nơi có thể lập quy chế quản lý kiến trúc là những nơi có hạ tầng (đường sá, công trình công cộng) đã ổn định, chỉ còn nhu cầu xây sửa nhà ở của người dân. Tuy nhiên, hiện nay, quy chế quản lý kiến trúc quy hoạch đô thị chưa thể hoàn toàn thay thế cho GPXD mà chỉ mang tính chất hỗ trợ, làm căn cứ cho công tác CPXD. Nếu quy chế quản lý kiến trúc có những nội dung cụ thể và bắt buộc như quy hoạch 1/500 của dự án quy định công trình phải có hình thái kiến trúc ra sao, phải xây bao nhiêu tầng thì chắc chắn là không khả thi vì không phù hợp với khả năng cũng như nhu cầu của người dân. Ông Cương nhìn nhận, trong tình hình hiện nay, quy chế quản lý kiến trúc chỉ có thể quy định đến mật độ xây dựng, tầng cao tối đa, lộ giới, kiến trúc mặt tiền cho nhà ở tại một khu vực, tuyến phố. Từng công trình cụ thể vẫn cần GPXD. “Tôi cho rằng GPXD là cần thiết nhất, việc bỏ GPXD nên là khâu sau cùng khi hoàn chỉnh công tác quản lý xây dựng. Không có giấy phép, vi phạm xây dựng có thể sẽ nhiều hơn. Cải cách hành chính không phải là cứ bỏ thủ tục nhất là khi chưa có đủ điều kiện. Quy định thủ tục rõ ràng, minh bạch, tinh gọn và đúng hẹn cũng là những cải cách thuận lợi, thiết thực cho dân”, TS-KTS Võ Kim Cương bày tỏ. |
