Trong hơn 10 năm qua, đã có hơn 300 dự án được chấp thuận đầu tư trên đảo Phú Quốc, tuy nhiên, số dự án được triển khai lại chỉ đếm trên đầu ngón tay. Thực tế này đã khiến hàng chục ngàn dân bỗng chốc trở thành nạn nhân của các nhà đầu tư trên giấy. Điển hình cho vùng có nhiều dự án treo chính là xã Bãi Thơm.
Lay lắt chờ ngày dự án triển khai
Dọc theo trục đường chính trên địa bàn xã Bãi Thơm (huyện Phú Quốc) là cảnh nhà dân thưa thớt, xây dựng tạm bợ, đất đai hoang hóa, hàng tiêu úa vàng, sống lay lắt giữa mùa khô nắng nóng. Người dân hai bên đường cho biết, đất đai nơi đây đều là đất quy hoạch dự án, nhưng đó là dự án nào, tên gì, của ai, khi nào triển khai… thì họ “nghe vậy thôi” chứ không biết. Thực tế, người dân còn mải miết với cuộc sống mưu sinh hàng ngày nên họ cũng không mấy quan tâm, không biết dự án có mang lại điều gì cho mình hay không. Bà Nguyễn Thị Bảy, một người dân trong vùng nói: "Mười mấy năm trước, có đoàn cán bộ tới, họ đo đạc đất nhà tôi, sau đó nói đất nằm trong dự án, cấm trồng cây, xây nhà, nuôi gà, nuôi heo… rồi họ đi luôn đến giờ. Nhà nghèo, con cái thất học, đứa đi lặn biển, đứa đi làm thuê kiếm sống qua ngày".
Nơi ở tạm bợ, xiêu vẹo của người dân nằm trong vùng dự án trên đảo Ngọc
Tài nguyên biển không còn nhiều, cá tôm dần ít đi, người dân bỏ nghề để lên bờ làm mướn, lo mưu sinh. Anh Lê Văn Đông (ấp Bãi Thơm, xã Bãi Thơm), một người dân đi biển cho hay, công việc của anh hiện cũng chẳng khấm khá, nhưng vì không biết làm gì nên vẫn phải bám biển để sống qua ngày. Bao năm nay, anh vẫn sống trong ngôi nhà gỗ tạm bợ, xiêu vẹo, mấy công đất vườn cũng để không. Nguyên nhân là vì anh nghe nói ở đây là đất dự án nên có muốn cất nhà cũng không được, mà đền bù ra sao cũng chưa biết, tất cả chỉ là chờ đợi.
Nằm cách nhà anh Đông không xa, chị Võ Kha Ly có hoàn cảnh khó khăn thuộc diện nhất xã. Cách đây 2 năm, chồng chị đã mất trong một lần đi biển, để lại cho người phụ nữ 35 tuổi này 4 đứa con nheo nhóc, lớn nhất học lớp 4, nhỏ nhất mới 2 tuổi. Chị không nghề nghiệp nên ai mướn gì thì làm đó, thu nhập bấp bênh, có ngày được 100-200 ngàn đồng, có ngày lại không được đồng nào. Tết đến, chính quyền cho ít gạo, lâu lâu được nhà hảo tâm cho chút quà… Khi được hỏi về dự án, chị Ly cho hay: “Đã có người đến đo đạc chứ chưa nghe nói bồi thường giá bao nhiêu, khi nào được nhận tiền và bố trí tái định cư ra sao”…
Tương lai là cả một câu hỏi lớn
Ông Trần Thanh Huyền - Chủ tịch UBND xã Bãi Thơm trong cuộc trao đổi với Tiền Phong đã cho biết, hiện có tất cả 20 dự án trên địa bàn xã, trong đó, dự án về quốc phòng an ninh là 4, dự án về an sinh xã hội là 2, còn 14 dự án về kinh tế, dịch vụ, du lịch… Diện tích của các dự án này chiếm khoảng 3/4 đất của xã và có đến 1.200/1.700 hộ dân của xã trong vùng dự án phải di dời. Trừ trụ sở, cơ quan, đất trên trục đường chính, phía biển quy hoạch đến sát biển, phía rừng đến sát ranh rừng đều nằm trong vùng dự án. Điều này cũng đồng nghĩa với việc sẽ có hàng ngàn dân của xã phải dồn vào một khu tái định cư, trong khi, tái định cư không biết đến lúc nào mới xây dựng.
Chủ tịch Huyền không khỏi bức xúc, nói: “Chưa có một dự án nào đi vào hoạt động, chưa thấy một tương lai gì cho vùng đất và người dân Bãi Thơm. Nguyên nhân chậm dự án lại được “đổ thừa” do chưa có tái định cư… Trong khi đó, trên địa bàn lại xuất hiện tình trạng phân lô bán nền bất hợp pháp trên đất nông nghiệp. Nhiều đối tượng từ địa phương khác tới lén lút làm đường bê tông tạm bợ, rồi phân lô, tách thửa, mua bán tùm lum. Đất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích sử dụng nhưng không hiểu sao lại được phép tách thửa. Hiện nay chính quyền địa phương cũng không biết các đối tượng này ở đâu để xử lý”.
Có tới hơn 300 trong tổng số 430 hộ dân tại ấp Đá Chồng nằm trong vùng quy hoạch dự án. Năm 2012, một doanh nghiệp Hoa Kỳ đến xin đầu tư dự án nhưng không triển khai, nay tiếp tục có một “ông lớn” khác trong nước xuất hiện và “vẽ” ra dự án mới với diện tích chiếm tới 3/4 đất của ấp. Điều đáng nói là dự án này mới chỉ thông báo miệng, chứ chưa có văn bản kiểm đếm để bồi thường. Mấy năm qua, bảng hiệu ghi thông tin về công ty này, công ty kia vẫn được treo đều hai bên đường, nhưng trụ sở và nhân viên làm việc thì không có. Chính vì vậy, khi cơ quan thuế hỏi đến, chính quyền cũng không biết trả lời thế nào.
Ông Nguyễn Văn Sáu, một người dân sống tại ấp Rạch Tràm nói: "Trước đây họ có đưa mức giá đền bù nhưng thấp quá, bằng 1/10 giá thị trường, nên không ai đồng ý. Doanh nghiệp muốn đầu tư, việc đền bù phải thương lượng trực tiếp với dân, không thể “mượn tay” nhà nước rồi đưa ra giá bèo, đẩy người dân đi. Doanh nghiệp được xây nhà cao tầng, được làm giàu, còn tiền đền bù cho dân quá rẻ mạt, không thể mua lại đất khác, buộc quay lại làm thuê cho doanh nghiệp, sao nghịch lý vậy?"
"Diện tích tiêu toàn huyện hiện chỉ còn 360ha (giảm hơn 1/2), tuy nhiên thực tế thấp hơn. Nhiều vườn tiêu đã “chết lâm sàng” và người dân đang có xu hướng bỏ. Giá tiêu rớt thê thảm trong nhiều năm qua, hiện chỉ còn 45-50 ngàn đồng/kg, trong khi đó, thời hoàng kim lên tới 200-300 ngàn/kg. Nhiều cây trồng vật nuôi khác như cây điều, bò, heo... cũng giảm mạnh. Hầu như người dân không còn quan tâm đến nông nghiệp, thậm chí đất nông nghiệp được chuyển sang xây... nhà trọ", ông Nguyễn Minh Trực – Trưởng phòng kinh tế huyện Phú Quốc cho biết.
Còn theo thông tin từ Ban quản lý Khu kinh tế Phú Quốc, hiện toàn đảo có tất cả 304 dự án với tổng diện tích là 10.882ha, trong đó, có 262 dự án đã được cấp Giấy chứng nhận và Quyết định chủ trương đầu tư với tổng diện tích là 9.310,78ha, tổng vốn đăng ký đầu tư là 305.423 tỷ đồng. Số dự án được đưa vào khai thác là 47 dự án với tổng diện tích 1.202ha, tổng vốn khoảng 13.504 tỷ đồng; 41 dự án đang trong quá trình triển khai với 3.581ha, tổng vốn đạt 126.380 tỷ đồng. Có 31 dự án FDI với tổng vốn là 293 triệu USD.
