Mặc dù việc chuyển nhượng căn nhà duy nhất sẽ được miễn thuế theo quy định tại Luật thuế thu nhập cá nhân, tuy nhiên nhiều trường hợp cơ quan thuế yêu cầu người nộp thuế phải làm thêm thủ tục chứng minh.
Theo cơ quan thuế, nếu người nộp thuế có giải trình rõ ràng thì cơ quan thuế cũng có căn cứ để xem xét miễn thuế.
Phải xác nhận chữ ký khi bán nhà?
10 năm trước, khi lên Tp.HCM học đại học, anh T.T.A được một người quen thân tại quận 1, Tp.HCM cho nhập hộ khẩu. Sau đó, anh A đứng tên mua một căn nhà tại quận Bình Thạnh, căn nhà duy nhất nhưng lại không chuyển hộ khẩu sang căn nhà này.
Vì vậy, khi chuyển nhượng căn nhà tại quận Bình Thạnh, cơ quan thuế yêu cầu anh T.A phải chứng minh là mình không sở hữu nhà tại nơi đăng ký hộ khẩu mới đủ điều kiện để miễn thuế.
Do đó, anh T.A phải mượn giấy chủ quyền của căn nhà nơi anh có hộ khẩu rồi photo nộp cho cơ quan thuế. Anh cho biết, yêu cầu nghe tưởng như đơn giản, song thực hiện lại rất nan giải vì gia đình cho anh ghép hộ khẩu đã bán nhà từ lâu. Anh cũng không quen biết chủ nhà sau này nên việc mượn giấy chủ quyền để photo là việc rất khó.
Tuy đã trình bày hoàn cảnh và xin viết giấy cam kết chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu bị phát hiện có thêm nhà nào khác nhưng anh T.A vẫn không được cơ quan thuế chấp nhận.
Cùng cảnh ngộ đó, ông Nam (quận Gò Vấp) cho hay, khi chuyển nhượng căn nhà duy nhất ông cũng bị cơ quan thuế yêu cầu phải xác nhận chữ ký tại UBND phường. Theo ông Nam, Luật quy định là người nộp thuế tự khai tự chịu trách nhiệm. Trong trường hợp sau này kiểm tra phát hiện người nộp thuế có nhiều hơn một căn nhà tại thời điểm chuyển nhượng thì phạt người nộp thuế chứ đâu quy trách nhiệm cho cơ quan thuế. Như vậy thì có lý do gì mà cơ quan thuế lại làm khó người dân.
Tương tự, Anh T.A cũng thắc mắc, cơ quan thuế đã đầu tư hệ thống quản lý thuế điện tử thì sao không thể kiểm tra trên hệ thống mà bắt dân đi xác nhận. Một cán bộ thuế cũng thừa nhận đây là đòi hỏi rất khó với người nộp thuế nhưng bản thân ngành thuế cũng sợ trách nhiệm.
 |
| Thuế chuyển nhượng căn nhà duy nhất có nhiều tủ tục làm khó người dân |
Vị này cho biết, trong trường hợp thấy cần thiết, đáng lẽ cơ quan thuế có thể tự xác minh bằng cách gửi giấy yêu cầu UBND phường nơi người nộp thuế có hộ khẩu để hỏi xem căn nhà nơi người nộp thuế có hộ khẩu thuộc sở hữu của ai.
“Đẻ” thêm thủ tục do thiếu dữ liệu?
Lãnh đạo Chi cục Thuế quận Bình Thạnh thừa nhận rằng, các hướng dẫn hiện tại đều không yêu cầu người nộp thuế có hộ khẩu tại địa chỉ khác với căn nhà duy nhất phải chứng minh mình không sở hữu nhiều hơn một căn nhà.
“Tuy nhiên, làm sao cơ quan thuế biết được đó là căn nhà duy nhất? Mặc dù hiện nay hệ thống quản lý dữ liệu tập trung cho phép sưu tra nhưng còn giới hạn vì dữ liệu chưa đầy đủ”, lãnh đạo này nói. Vị này cũng cho biết thêm, có nhiều trường hợp cơ quan thuế cũng gặp khó do người nộp thuế không hợp tác.
Đơn cử, có trường hợp một cá nhân có hộ khẩu tại quận 1 và hộ khẩu của vợ ở quận 3 nhưng lại kê khai bán căn nhà duy nhất tại Bình Thạnh. Thế nhưng, ông này không đồng ý ghi vào cam kết rằng 2 căn nhà kia thuộc sở hữu của người vợ mà lại yêu cầu cơ quan thuế phải tự tìm hiểu.
Đối với trường hợp này, cơ quan thuế phải linh động bằng cách làm sẵn biên bản trong đó ghi rằng 2 giấy chứng nhận kia chỉ mang tên người vợ. Sau này nếu phát hiện có gian dối thì phải nộp bổ sung thuế thu nhập cá nhân theo quy định. Nhưng vị này cho rằng, một khi người nộp thuế đã bán nhà thì khó mà tìm lại họ.
Liên quan đến quy định xác nhận chữ ký, các cơ quan thuế cho hay, về nguyên tắc thì người bán phải khai thuế thu nhập cá nhân. Nhưng từ trước đến nay người bán nhà thường ít đi khai thuế mà chủ yếu ủy quyền cho dịch vụ hoặc cho người mua.
Một cán bộ thuế cho biết, nhiều trường hợp người ủy quyền đã ghi “tôi đồng ý nộp thuế thay người bán”, vậy mà khi thủ tục đã hoàn thành, người bán nhà khiếu nại đòi lại tiền thuế thu nhập cá nhân vì đó là căn nhà duy nhất nên cơ quan thuế phải thoái trả. Chính vì vậy, cơ quan thuế yêu cầu đúng người nộp thuế ký trên tờ khai để sau này khỏi khiếu nại.
| Có hộ khẩu không có nghĩa với có quyền sở hữu Luật sư Trần Xoa, giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang cho rằng, việc cá nhân có căn nhà duy nhất không đồng nghĩa với việc cá nhân phải ở trong căn nhà đó. Hay việc cá nhân có hộ khẩu tại một căn nhà nào đó không đồng nghĩa với có quyền sở hữu căn nhà đó. Vì vậy, đòi hỏi người nộp thuế phải chứng minh mình không sở hữu nhiều hơn một căn nhà bất hợp lý. Mặt khác, theo quy định thì người nộp thuế tự khai tự chịu trách nhiệm, do đó việc bày thêm thủ tục chỉ gây khó khăn cho người nộp thuế. |
