Chính vì thế, Bộ Tài chính đang tính phương án thống nhất một mức thuế 2% cho dễ thực hiện.
Khó đi vào cuộc sống
Cho đến nay, quy định cũ về thuế TNCN đối với chuyển nhượng BĐS vẫn có hiệu lực. Thông tư do Bộ Tài chính ban hành, thuế suất chuyển nhượng bất động sản có hai mức 25% trên phần lợi nhuận hoặc 2% trên giá trị chuyển nhượng. Trong trường hợp người bán có đầy đủ các chứng từ chứng minh được giá vốn và các chi phí thì sẽ áp dụng mức thuế suất 25%.
Tuy nhiên, việc quy định có hai mức thuế suất như trên đã khiến các cơ quan quản lý thuế ở địa phương hiểu khác nhau và cũng thực thi khác nhau. Điều này bắt nguồn từ việc những quy định ban hành đến nay vẫn chưa đầy đủ và thiếu tính thực tế. Cụ thể như thông tư 161 của Bộ Tài chính hướng dẫn thêm về thuế TNCN, nhưng lại không nói rõ và cụ thể được thế nào là đủ căn cứ xác định giá vốn của BĐS.
Các ý kiến cho rằng trên thực tế, những chi phí dạng như cải tạo, trả lãi tiền vay mua BĐS... rất khó thể hiện trong hoá đơn, chứng từ. Việc đây là chi phí hợp lý, nhưng lại bị loại khỏi chi phí hợp lý khi tính thuế đã khiến nhiều người không đồng tình.
Hay như việc có 2 mức thuế, khiến cơ quan thuế yêu cầu người nộp thuế phải nộp đủ các loại giấy tờ cũng khiến người dân khó thực hiện. Ngoài ra, tình trạng người nộp thuế muốn nộp thuế theo hình thức này, song cơ quan thuế lại yêu cầu thực hiện theo hình thức kia cũng là một mâu thuẫn.
Cá biệt, có trường hợp sau khi mua bán nhiều lần, người bán cuối cùng chỉ có thể chứng minh được giá mình mua là thực tế thì cơ quan thuế lại đòi hỏi phải truy, thuế của người bán trước đó... Tất cả những vướng mắc trên khiến cho cả cơ quan thuế và người nộp thuế gặp khó khăn.
Sẽ thống nhất mức 2%?
Đây là ý kiến đã được Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế cũng như các chuyên gia đưa ra để bàn bạc. Cụ thể, ý kiến ban đầu được đưa ra là: Thống nhất áp dụng một mức thuế 2% trên tổng giá trị giao dịch chuyển nhượng. Mức thuế suất 25% trên lợi nhuận sẽ chỉ áp dụng đối với trường hợp có đầy đủ chứng từ, hoá đơn, hợp đồng... chứng minh giá bán, giá vốn, chi phí liên quan.
Bên cạnh đó, trường hợp chuyển nhượng hợp đồng góp vốn có được từ nhận thừa kế, quà tặng; mua nhà thuộc sở hữu nhà nước hoặc BĐS được miễn - giảm tiền sử dụng đất sẽ áp dụng thuế suất 2%... Người nộp thuế chuyển nhượng hợp đồng góp vốn sẽ phải tự kê khai, tự xác định thuế suất và chịu trách nhiệm về hồ sơ khai thuế...
Hiện nay, dù chưa thực hiện nhưng phương án trên đã thu được khá nhiều phản ánh đồng thuận. Đại diện Bộ Tài chính cho biết, phương án này cơ bản giải quyết được những vướng mắc cả về thủ tục hành chính cho người nộp thuế và cơ quan thuế.
Bên cạnh đó, phương thức áp dụng như vậy cũng sẽ thống nhất cơ sở tính thuế, quản lý thuế và dữ liệu liên quan ở mức độ toàn quốc. Đặc biệt, phương án này cũng đơn giản hoá, giúp dễ thực hiện và tránh phát sinh những hiện tượng tiêu cực như lách thuế qua giá, qua thủ tục giấy tờ và qua hình thức câu kết với cán bộ thuế để trục lợi.
Dự kiến trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ bàn bạc để chốt lại phương án. Nếu mức độ thống nhất cao thì sẽ sớm ban hành văn bản hướng dẫn để đồng nhất phương thức thực hiện trên toàn quốc.
