Một năm nhìn lại
Theo số liệu từ Bộ Xây dựng, từ năm 2009 đến nay, trên cả nước đã có 71.150 căn nhà ở xã hội (chiếm 3,7 triệu m2) tại các khu công nghiệp và khu đô thị được đưa vào sử dụng, giải quyết chỗ ở cho 500.000 công nhân và những người có thu nhập thấp. Tổng số vốn đầu tư cho các dự án trên với 97 dự án cho công nhân và 82 dự án cho người có thu nhập thấp vào khoảng 25.900 tỉ đồng. Hiện nay, các địa phương trên cả nước đang tiếp tục triển khai 191 dự án với quy mô 163.800 căn hộ, vốn đầu tư khoảng 71.800 tỉ đồng. Trong đó có 70 dự án dành cho công nhân và 121 dự án cho những người có thu nhập thấp.
Theo báo cáo của các địa phương về các dự án nhà ở xã hội cho người có công, tính đến hết tháng 11/2016, đã hỗ trợ tổng cộng 91.302 hộ (40.238 hộ sửa chữa và 51.064 hộ xây mới) và đang tiếp tục triển khai hỗ trợ thêm khoảng 6.800 hộ. Tổng kinh phí chi từ ngân sách là 2.500 tỉ đồng.
Chương trình hỗ trợ cho những hộ gia đình nghèo tại nông thôn cũng đã hỗ trợ cho 531.000 hộ, đang triển khai hỗ trợ cho khoảng 311.000 hộ, trong đó đã có 268.000 hộ đăng ký vay vốn. Tính đến hết tháng 10/2016, đã có 8.800 hộ dân được hỗ trợ vay vốn với dư nợ khoảng 220 tỉ đồng/394 tỉ đồng.
Về chương trình xây dựng tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lũ Đồng bằng sông Cửu Long, trong giai đoạn 1 đã xây dựng 804/804 cụm, tuyến dân cư và di dời gần 140.000 hộ khu vực ngập lũ; giai đoạn 2 đã hoàn thành xây dựng 178/179 cụm, tuyến dân cư, bờ bao và bố trí cho 52.220 hộ khu vực ngập lũ vào ở. Hiện đang tiếp tục bổ sung khoảng 130 dự án nằm trong các khu vực sạt lở,...
Trong giai đoạn thí điểm chương trình hỗ trợ xây dựng nhà ở phòng tránh bão, lụt tại khu vực Duyên hải miền Trung và Bắc Trung Bộ, các địa phương đã hoàn thành hỗ trợ cho 700 hộ. Giai đoạn mở rộng đã hộ trợ 10.778/27.196 hộ.
Với chương trình xây hỗ trợ xây dựng nhà ở cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề và trung cấp, trong giai đoạn 2009-2015, Nhà nước đã chi nguồn vốn là 12.600 tỉ đồng cho 95 dự án để giải quyết chỗ ở cho 330.000 sinh viên. Cho đến nay, khoảng 200.000 sinh viên đã được bố trí chỗ ở, 88/95 dự án đã hoàn thiện và đưa vào sử dụng.
Với gói hỗ trợ 30.000 tỉ đồng theo Nghị quyết 02, tính đến hết tháng 10/2016, đã ký hợp đồng cho vay 32.841 tỉ đồng và đã giải ngân 87,05% (28.588,7 tỉ đồng).
Nhà ở xã hội cần được triển khai tích cực hơn nữa trong giai đoạn tiếp theo
Hoạch định hướng đi tiếp theo
Theo ý kiến của Bộ Xây dựng, bên cạnh những thành quả như trên, nhiều chương trình nhà ở xã hội vẫn triển khai chậm hơn so với kế hoạch. Chẳng hạn như chương trình hỗ trợ nhà ở cho các hộ nghèo ở khu vực nông thôn trong giai đoạn 2, chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công,…
Bộ Xây dựng cũng cho rằng việc thực hiện các chương trình hỗ trợ nhà ở cho người nghèo, người có thu nhập thấp và công nhân chưa đạt yêu cầu và các chỉ tiêu đã đề ra. Tính đến 11/2016, thực tế mới đầu tư xây dựng được 71.150 căn hộ tại khu công nghiệp và khu đô thị, trong khi mục tiêu đề ra đến năm 2020 tại Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia là 250.000 căn hộ.
Lý do cho việc chậm trễ này là các bộ, ngành chưa có sự phối hợp chặt chẽ, nhiều chính sách chưa được hướng dẫn kịp thời để triển khai, còn gặp nhiều khó khăn về việc bố trí, cân đối nguồn vốn, một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến vấn đề phát triển nhà ở xã hội,…
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất vẫn nằm ở nguồn vốn đầu tư chưa đa dạng, các định chế tài chính còn thiếu, đặc biệt là hỗ trợ cho người có thu nhập thấp, người nghèo vay vốn để mua, thuê nhà hay các doanh nghiệp đầu tư xây nhà ở xã hội.
Bộ Xây dựng cũng cho biết, nhà nước sẽ đẩy mạnh việc thực hiện các chương trình, chính sách phát triển nhà ở xã hội trong giai đoạn 2016-2020 như đã đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia. Đó là phấn đấu hoàn thành hỗ trợ cho trên 300.000 hộ gia đình nghèo ở nông thôn, 30.000 hộ gia đình nghèo tại khu vực miền Trung thường xuyên bị bão, lũ, cải thiện nhà ở cho khoảng 363.500 gia đình có công với cách mạng, hoàn thành 130 dự án cụm dân cư, bờ bao tại 6 tỉnh, thành phố nằm trong khu vực sạt lở Đồng bằng sông Cửu Long, đầu tư tối thiểu 12,5 triệu m2 nhà ở xã hội cho người nghèo, người có thu nhập thấp thuộc khu vực đô thị, đáp ứng nhà ở cho 70% công nhân có nhu cầu.
Bộ cho rằng, muốn đạt mục tiêu đó, cần phải không ngừng hoàn thiện cơ chế, chính sách về tín dụng, tài chính, thuế liên quan đến nhà ở xã hội; hình thành định chế tài chính như Quỹ phát triển nhà ở, Ngân hàng tiết kiệm nhà ở,… để tăng cường các kênh huy động nguồn vốn trung và dài hạn; nghiên cứu chính sách quy định các doanh nghiệp phải có nghĩa vụ hỗ trợ nhà ở cho công nhân; khuyến khích xây dựng nhà cho thuê, nhà thương mại giá rẻ.
