Nhùng nhằng tính pháp lý của nhà đất
Sở Tài nguyên - Môi trường Tp.HCM cho biết, hiện trên địa bàn TP còn hơn 109.000 hồ sơ nhà đất chưa được cấp giấy chứng nhận, trong đó, có khoảng 89.000 trường hợp không đủ điều kiện và hơn 20.000 trường hợp đã đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận nhưng người dân không làm thủ tục. Báo cáo giải trình với Thường trực HĐND Tp.HCM về việc số lượng hồ sơ không đủ điều kiện quá lớn, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng chủ yếu vẫn liên quan đến vấn đề pháp lý. Cụ thể, do đặc thù sử dụng nhà đất trên địa bàn như chuyển nhượng, mua bán bằng giấy viết tay trước ngày 1/7/2004 (gần 37.500 trường hợp); lấn chiếm đất, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép, sử dụng đất sau thời điểm công bố quy hoạch nhưng không phù hợp quy hoạch (có hơn 17.500 trường hợp); xây dựng sai phép, trái phép chưa được xử lý (với hơn 7.000 trường hợp). Đặc biệt, có tới hơn 26.500 trường hợp nhà đất thuộc diện không rõ nguồn gốc, chuyển nhượng bất hợp pháp qua nhiều trung gian hoặc giao đất nhưng không đúng quy định của pháp luật.
Theo đánh giá của các chuyên gia, số lượng hồ sơ tồn đọng về nhà đất vẫn không dừng ở con số được thống kê bởi thực tế hiện tượng mua bán nhà đất "chui", bất hợp pháp nhằm "ăn theo" thị trường bất động sản đang bùng phát trở lại. Tại các quận, huyện vùng ven TP có quỹ đất còn lớn như Thủ Đức, quận 9, Bình Chánh, Nhà Bè, Hóc Môn... xảy ra rất phổ biến việc nhiều tổ chức, cá nhân mua đất nông nghiệp hoặc đất vườn sau đó tự ý phân lô, bán với giá rẻ nhưng chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai. Ngoài ra, việc tự ý tách thửa, xây nhà trên đất nông nghiệp, đất vườn nhưng chưa thực hiện việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất đang diễn ra rầm rộ trên nhiều địa bàn khiến các cơ quan chức năng rất khó ngăn chặn. Tình trạng này diễn biến rất phức tạp, khiến hồ sơ nhà đất nằm trong "danh sách đen" về pháp lý có nguy cơ "chất chồng" theo thời gian.
 |
| Nhà xây dựng không phép trên đất quy hoạch, đất nông nghiệp tại Tp.HCM còn rất nhiều, đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến vướng mắc trong hồ sơ nha đất. |
Vẫn thiếu giải pháp căn cơ
Để giải quyết số lượng lớn hồ sơ nhà đất còn tồn đọng trên, Sở Tài nguyên - Môi trường TP đang tập trung lực lượng nhằm giải quyết nhanh việc cấp giấy chứng nhận cho người dân. Tuy nhiên, với những hồ sơ chưa đủ điều kiện, không đáp ứng được yêu cầu pháp lý theo quy định lại vượt thẩm quyền giải quyết của Sở. Trước thực trạng này, Sở Tài nguyên - Môi trường sẽ đề nghị lên Bộ Tài nguyên - Môi trường xem xét để giải quyết dứt điểm những trường hợp mua bán bằng giấy viết tay đến trước ngày 1/7/2014, thay vì trước ngày 1/7/2004. Đối với những trường hợp không đủ điều kiện liên quan đến việc sử dụng đất không phù hợp với quy hoạch, Sở Tài nguyên - Môi trường kiến nghị UBND TP giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc thực hiện việc kiểm tra, rà soát các khu vực quy hoạch "treo" để tìm giải pháp tháo gỡ theo hướng điều chỉnh hoặc hủy bỏ quy hoạch. Riêng đối với những trường hợp đã xây dựng nhưng sai phép hoặc không phép, giao Sở Xây dựng TP tiến hành rà soát, nếu đủ điều kiện sẽ tiến hành cấp giấy chứng nhận.
Dù các cơ quan chức năng của TP đã nỗ lực để giải quyết số lượng lớn hồ sơ, mong muốn người dân được sở hữu nhà đất một cách hợp pháp, tuy nhiên, để có giải pháp căn cơ nhằm giải quyết tất cả các hồ sơ chưa được cấp giấy chứng nhận thì không hề đơn giản. Đối với những hồ sơ nhà đất còn vướng vấn đề pháp lý như lấn chiếm đất, vi phạm pháp luật về đất đai, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép... TP vẫn tiếp tục tìm các giải pháp tháo gỡ hợp lý trên tinh thần bảo đảm quyền lợi cho người dân. Để giảm nhẹ gánh nặng trong vấn đề này, các chuyên gia cho rằng, ngoài việc sớm giải quyết lượng hồ sơ tồn đọng, các cơ quan chức năng có thẩm quyền cần phải ngăn chặn việc phát sinh những trường hợp nhà đất không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận. Nếu không làm tốt điều này, hồ sơ tồn đọng sẽ ngày càng nhiều thêm, số lượng hồ sơ giải quyết sẽ không theo kịp số lượng hồ sơ tăng lên.
