 |
| Việc cấp GPXD tại Hà Nội đã được siết chặt, thực hiện bài bản hơn so với trước đây. Ảnh: Tiên Giang |
Song, việc thí điểm này khó có thể nhân rộng ra các địa bàn quận khác do thực tế phát sinh nhiều rắc rối. Nhìn rộng ra phạm vi cả nước, việc cấp phép xây dựng đang được thực hiện ra sao?
Phó giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Tp.HCM Nguyễn Thanh Toàn cho biết, Tp.HCM hiện có khoảng 92.000ha đất đô thị, trong đó chỉ 1/3 có quy hoạch 1/500. Việc chậm trễ trong thực hiện quy hoạch 1/500 là do cứ 5 năm phải điều chỉnh quy hoạch 1/2.000 một lần, vì vậy quy hoạch 1/500 cũng phải điều chỉnh theo.
Để toàn bộ đất đô thị Tp.HCM có quy hoạch 1/500 là không xác định thời hạn. Nếu điều kiện cấp GPXD là phải có quy hoạch 1/500 thì ách tắc trên diện rộng là không tránh khỏi. Đồng thời, quy định này cũng gây khó khăn cho người dân tại khu vực chưa được quy hoạch 1/500 khi chỉ được cấp GPXD tạm với quy mô nhà không cao quá 3 tầng, trong khi đó việc chưa được quy hoạch 1/500 không thuộc trách nhiệm của người dân. Bởi vậy, UBND Tp.HCM chỉ “thí điểm” tại Quận 7, nơi gần như đã được “phủ sóng” 100% quy hoạch 1/500.
Mặc dù hiện TP. Hà Nội chưa thực hiện thí điểm như TP. HCM, nhưng theo phản ánh của nhiều người dân thì việc cấp GPXD được siết chặt và bài bản hơn so với trước đây. Trước đó, TP. Hà Nội chỉ chú trọng việc cấp GPXD nhà ở riêng lẻ ở phố cổ hoặc trong nội đô, còn nhiều vùng ngoại ô gần như bỏ trống. Nguyên nhân chủ yếu là do quy hoạch mở rộng Thủ đô khiến nhiều vùng nông thôn lên thành phố. Nếu quá chặt chẽ trong việc cấp GPXD sẽ bị cho là “hành dân”.
Tại nhiều tỉnh, thành phố khác, việc cấp GPXD được chú trọng chủ yếu ở các công trình lớn, còn nhà ở riêng lẻ không được quan tâm, có chăng cũng ở khu vực nội đô. Chẳng hạn như tại TP. Biên Hòa (Đồng Nai) gần như không có biện pháp hữu hiệu nào để ngăn chặn việc xây dựng tràn lan. Theo ông Tạ Huy Hoàng, Giám đốc Sở Xây dựng Đồng Nai, sức ép về dân số đối với TP. Biên Hòa còn hơn cả Tp.HCM nếu chia tỷ lệ người nhập cư trên diện tích đất ở đô thị sẵn có cộng thêm các dự án về nhà ở. Hầu hết vi phạm về GPXD đều là người nhập cư, trong đó chủ yếu là công nhân trong các khu công nghiệp.
Tại TP. Biên Hòa, diện tích đất ở trong nội đô gần như không còn, quy hoạch đất ở không theo kịp với việc gia tăng dân số cơ học. Hiện tại, Biên Hòa có 5 khu công nghiệp với khoảng 300 ngàn công nhân, trung bình mỗi năm thành phố này có khoảng 50 ngàn người nhập cư (gồm công nhân và gia đình của họ). Trong 3 năm trở lại đây, Biên Hòa tăng khoảng 8.000 học sinh mỗi năm, đến nỗi nhiều trường tiểu học chia 3 ca vẫn quá tải. Hiện tượng người nhập cư mua đất vườn trong dân xây nhà, khoảng vài năm lại hình thành khu dân cư khiến tỉnh này thay vì việc xử phạt xây dựng không phép đành hợp thức hóa thành đất ở cho dân.
Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cho hay, tuy đã mạnh tay với những trường hợp xây không phép nhưng đại đa số họ đều là công nhân trong các khu công nghiệp, nếu bắt họ dỡ nhà hoặc không cho ở thì phải bố trí nơi ở cho hợp lý. Trong khi nhà ở cho người thu nhập thấp, nhà ở cho công nhân chỉ mới đáp ứng được khoảng 15 - 20%, cộng thêm nhà trọ do các hộ dân tự xây dựng dù không đáp ứng điều kiện ở tối thiểu cũng chỉ đạt khoảng 70%, 30% còn lại nếu không mua đất “nhảy dù” xây nhà không phép thì không còn sự lựa chọn khác.
Do vậy, tại TP. Biên Hòa, đôi khi phải xử lý hồ sơ hợp thức hóa nhiều hơn hồ sơ xin cấp GPXD. Đó là lý do tại sao Tp.HCM có thể mạnh tay thí điểm đối với việc cấp GPXD nhà ở riêng lẻ, còn Biên Hòa lại phải hợp thức hóa xây dựng không phép. Đồng Nai hiện đang lên phương án di dời khu công nghiệp Biên Hòa 1 để làm khu đô thị 324ha, song với lượng người nhập cư mỗi năm thì tỉnh này khó có thể thực hiện việc cấp GPXD nhà ở riêng lẻ theo quy định của Luật Xây dựng 2014.
