>> Các đối tượng được mua nhà ở cho người thu nhập thấp
Trong dự thảo thông tư hướng dẫn việc bán, cho thuê, thuê mua và quản lý sử dụng nhà thu nhập thấp đang được lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, Bộ Xây dựng đưa ra quy định, sau khi tập hợp đầy đủ hồ sơ đăng ký, chủ đầu tư sẽ xem xét, đối chiếu với các điều kiện, thứ tự ưu tiên để lập danh sách những trường hợp được mua, thuê, thuê mua. Các chuyên gia cho rằng, đây là quy định không công bằng và có thể khiến nhà ở thu nhập thấp khó mà đến đúng tay đối tượng.
Không thể quy định kiểu “ban phát”
Đón nhận thông tin trên, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên môi trường Đặng Hùng Võ không đồng tình và cho rằng, quy định như vậy không khác nào trao quyền “ban phát” nhà ở thu nhập thấp cho các chủ đầu tư. Theo ông Võ, mục tiêu chính của chương trình phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp là giải quyết chỗ ở cho bộ phận người nghèo khu vực đô thị, với sự hỗ trợ từ Chính phủ. Trong khi đó, đối với các doanh nghiệp, chủ đầu tư, lợi nhuận luôn là mục tiêu mà họ đặt lên hàng đầu. Vì thế, rất khó đảm bảo rằng, quá trình phân phối nhà ở thu nhập thấp sẽ không xảy ra hiện tượng xin - cho, tiêu cực.
“Chủ đầu tư là người có quyền quyết từ đầu đến cuối, trong khi để làm ra cái nhà cho người thu nhập thấp, Nhà nước đã phải bỏ ra rất nhiều tiền, thông qua hỗ trợ lãi suất và nhiều cơ chế ưu đãi”, ông Võ nói và cho rằng, để đảm bảo công bằng, việc phân phối nhà ở thu nhập thấp phải thuộc về Nhà nước và chắc chắn không thể giao cho chủ đầu tư.
Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Văn Đực, Phó giám đốc công ty Địa ốc Đất Lành, nói: “Quỹ nhà thu nhập thấp thì ít, trong khi người có nhu cầu và đủ điều kiện thì lại gấp hàng trăm nghìn lần. Giống như chiếc bánh thì bé mà số người cần được ăn bánh thì quá lớn. Nếu một mình chủ đầu tư quyết định ai được mua, ai không được thì không xảy ra tiêu cực mới là lạ”.
Ông Đực cho hay, đến nay, trên địa bàn TP HCM mới có hai dự án nhà ở thu nhập thấp được xây dựng là chung cư 157/R8 đường Tô Hiến Thành, quận 10 với quy mô 114 căn và chung cư An Sương, quận 12 quy mô 176 căn. Trong khi đó, những trường hợp có đủ điều kiện để mua, thuê mua trên địa bàn chắc chắn có tới hàng trăm nghìn người.
Bốc thăm để đảm bảo công bằng
Ông Đực cũng cho rằng, ngay cả khi việc xét duyệt đối tượng diễn ra suôn sẻ, cũng chưa chắc đã hết nạn xin - cho. Bởi lẽ, cùng được mua, thuê mua nhà thu nhập thấp như nhau, song sẽ có người phải nhận nhà ở tầng cao, tầng thấp, hướng xấu, hướng đẹp…
Vì thế, ngoài việc quy định một cơ quan độc lập phân phối nhà ở thu nhập thấp (không giao cho chủ đầu tư), cần quy định việc bốc thăm để đảm bảo công bằng. “Không có nước nào, việc xây nhà cho người thu nhập thấp lại dựa vào doanh nghiệp. Trong khi đó, Bộ Xây dựng lại không có bộ máy chuyên trách để làm chương trình này mà nó chỉ giống như một phong trào”, ông Đực nói và kiến nghị thêm, Nhà nước nên đứng ra làm và phải chịu lỗ chứ không thể trông chờ vào doanh nghiệp bằng các chính sách hỗ trợ.
Một giám đốc một doanh nghiệp đã đăng ký tham gia chương trình xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp TP HCM cũng thừa nhận: “Đáng ra, doanh nghiệp xây dựng xong thì sẽ phải bàn giao lại cho thành phố quản lý và phân phối cho những đối tượng đủ điều kiện”. Tuy nhiên, vị giám đốc này cho rằng, nếu để doanh nghiệp quản lý và phân phối theo quy định thì sẽ… minh bạch hơn và cũng đỡ việc cho Nhà nước.
| Một cuộc khảo sát về nhu cầu nhà ở cho người lao động trên địa bàn của Sở Xây dựng TP HCM cho thấy, mỗi tháng, một người lao động chỉ có thể dành không quá 150.000 đồng để thuê nhà. |
