Ngân hàng dồn vốn cho doanh nghiệp lớn, dự án sang
Việc tăng cường kiểm soát hoạt động cấp tín dụng với các dự án bất động sản (BĐS) tiếp tục được Ngân hàng Nhà nước chú trọng. Mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã phát công văn cảnh báo gửi tới các tổ chức tín dụng về vấn đề này. Công văn nêu rõ: “Báo cáo của các tổ chức tín dụng về tình hình cho vay đối với lĩnh vực BĐS tính đến ngày 31/7/2016 cho thấy ngân hàng đang có mức độ tập trung tín dụng vào lĩnh vực BĐS lớn”.
Bên cạnh đó, nhằm tránh tập trung tín dụng, NHNN cũng yêu cầu các ngân hàng kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với một số chủ đầu tư lớn; hạn chế cho vay các dự án mới đặc biệt là các dự án nhà ở cao cấp, khu nghỉ dưỡng, dự án có thanh khoản thấp.
 |
| NHNN đang thực sự lo ngại về tín dụng BĐS qua hàng loạt động thái đưa ra cảnh báo từ đầu năm đến nay |
Trước đó, cuối tháng 8/2016, NHNN cũng đã có văn bản nhắc nhở các tổ chức tín dụng kiểm soát hoạt động cấp tín dụng vượt giới hạn đối với khách hàng có dư nợ lớn. Văn bản cũng yêu cầu các đơn vị thanh tra phát hiện, cảnh báo sớm rủi ro tín dụng và kiên quyết xử lý nghiêm những ngân hàng cấp tín dụng vượt giới hạn.
Rõ ràng, NHNN đang thực sự lo ngại về tín dụng BĐS qua hàng loạt động thái cảnh báo từ đầu năm đến nay. Đáng chú ý trong lần cảnh báo này, NHNN đã nêu đích danh một số đại gia BĐS - những tên tuổi lẫy lừng trên thị trường, nhất là ở phân khúc BĐS cao cấp, nghỉ dưỡng.
Theo NHNN, báo cáo của Bộ Xây dựng cho thấy nguồn cung nhà ở cao cấp hiện nhiều hơn nguồn cung nhà ở xã hội và nhà thương mại giá rẻ. Nguồn cung nhà ở cao cấp có khả năng sẽ dư thừa từ nay đến cuối năm.
Có 2 thực tế đáng ngại có thể thấy từ sự lo lắng của NHNN. Thứ nhất, tín dụng BĐS đang tăng quá mức ở phân khúc cao cấp, vốn có nguy cơ dư thừa. Thứ hai, vốn ngân hàng đang tập trung vào một số doanh nghiệp lớn, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Đến nay, NHNN chưa công bố số liệu tăng trưởng tín dụng BĐS quý III/2016. Tuy nhiên, tín dụng BĐS đã đạt trên 400.000 tỷ đồng, với tốc độ tăng cao hơn so với mức tăng trung bình của ngành tính đến hết quý II/2016,
Thống kê của Báo Đầu tư cho thấy nhiều đại gia BĐS đang là “chúa Chổm” của hàng chục nhà băng. Nhiều ngân hàng cho vay BĐS rơi vào tình cảnh “đâm lao phải theo lao”, vì phải tiếp tục cho vay mới thu hồi được vốn. Cứ thế, nợ trước đè nợ sau, với rất nhiều rủi ro.
Bẫy thanh khoản chực chờ
Theo Tổng cục Thống kê, kinh tế 9 tháng tăng chưa đầy 6%, thấp hơn so với cùng kỳ là 6,53%. Mặc dù vậy, tín dụng 6 tháng vẫn tăng gần bằng cùng kỳ năm trước: gần 10,5%. Rõ ràng, một nghịch lý đang diễn ra là, sản xuất chậm lại, tại sao vốn rót vào nền kinh tế vẫn tăng? Các dự án BĐS cao cấp mọc lên nhan nhản thời gian qua chính là một phần của câu trả lời. Sản xuất chưa hấp thụ trong khi tiền bơm ra mạnh thì sẽ tiềm ẩn nguy cơ lạm phát. Điều này chứng tỏ tiền đang đổ vào lĩnh vực có cầu ảo và có khả năng tạo bong bóng tài sản.
Không khó hiểu khi ngân hàng hào hứng cho các đại gia bất động sản vay vốn. Bởi lẽ, chỉ cần cho các đại gia bất động sản vay, ngân hàng có thể bán hàng ngàn tỷ đồng tín dụng, bằng cả ngàn khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa cộng lại. Tuy nhiên, ngân hàng tự đưa mình vào bẫy thanh khoản khi dồn toa tín dụng cho một số doanh nghiệp lớn.
Trong một động thái khác, mới đây, NHNN đã yêu cầu các ngân hàng thương mại dừng nghiệp vụ cho vay tuần hoàn (rollover loan). Theo đó, các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải thực hiện thu hồi toàn bộ nợ gốc và lãi khi hết thời hạn cho vay đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng với khách hàng. Nhiều chuyên gia nghi ngờ, sở dĩ NHNN yêu cầu dừng nghiệp vụ này vì có khả năng, nhiều ngân hàng và doanh nghiệp đã đảo nợ khi sử dụng hình thức vay này.
Với động thái trên của NHNN, giới chuyên gia nhận định, vốn chảy vào các dự án BĐS cao cấp, nghỉ dưỡng thời gian tới sẽ chậm lại. Tuy nhiên, các dự án BĐS thương mại giá rẻ, nhà ở xã hội… sẽ vẫn được khuyến khích.
Theo TS. Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, sở dĩ NHNN phải cảnh báo là do các doanh nghiệp đang có xu hướng tập trung vốn vào các loại hình BĐS cao cấp, trong khi thị trường thiếu nhà ở giá rẻ.
TS. Trần Du Lịch cũng khẳng định nếu ngân hàng rót vốn vào các dự án nhà ở cho người có thu nhập trung bình và thấp thì không lo ngại về bong bóng BĐS và cũng không ngại về thanh khoản.
