Người dân sống trong sợ hãi
Thống kê của Sở Xây dựng Tp.HCM cho thấy, thành phố hiện có 1.244 chung cư. Trong số đó, gần 500 chung cư xây dựng trước năm 1975. Theo Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM, trên địa bàn thành phố có khoảng 200 chung cư cũ được xây từ giữa những năm 1960, hiện đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng. Không hiếm những dãy nhà xập xệ, cũ kỹ như chung cư Cô Giang (quận 1), chung cư 272 Trần Hưng Đạo (quận 5)...
Không chỉ là các chung cư tọa lạc trên những khu đất vàng tại quận 1, nhiều chung cư còn nằm ngay tại các quận điểm của Tp.HCM như tại quận 5, quận 10, quận 11 cũng có chung số phận. Chỉ tính riêng quận 10 cũng có tới 88 nhà tập thể và chung cư. Nhưng đại đa số 36 chung cư và nhà tập thể hiện hữu đều rơi vào tình trạng xuống cấp trầm trọng, quá niên hạn sử dụng. Thậm chí, những chung cư này còn đứng trước nguy cơ sụp đổ bất cứ khi nào.
 |
| Chung cư Trần Hưng Đạo và Cô Giang (Tp.HCM) xuống cấp trầm trọng |
Đến chung cư Cô Giang vào chiều ngày 16/6, đập thẳng vào mắt phóng viên là hình ảnh những bức tường đen mốc meo, ngả màu xám xịt. Vữa bong tróc thành từng mảng tại những vết nứt dài ngoằng chạy thẳng trên nền gạch. Trong khi phóng viên hỏi han những bất cập trong chính sách di dời thì gạch vữa từ tầng trên rơi xuống. Chủ nhân căn hộ 107, lô A bức xúc nói, mặc dù biết nguy hiểm rình rập tới tính mạng bởi chung cư đã xuống cấp nhưng người dân chưa thể di dời do chính sách bồi thường chưa thỏa đáng. Chủ căn hộ cho hay, cư dân muốn được làm việc với chủ đầu tư. Nếu đền bù thỏa đáng, cư dân sẽ di dời ngay lập tức.
Theo phản ánh của người dân sống ở chung cư Cô Giang, chính sách đền bù giải tỏa chính là bất cập kéo dài việc di dời của họ hiện nay. Kế hoạch đền bù cho thấy, bất kể căn hộ nằm ở tầng trệt hay tầng 5 nếu có diện tích 36m2, 24m2 hay 12m2 đều đổ đồng với mức đền bù chung khoảng 750 triệu đồng là chưa thỏa đáng. Khi được hỏi về thông tin liên quan tới chỉ đạo của UBND Tp.HCM yêu cầu UBND quận 1 triển khai di dời 200 hộ dân còn lại trước ngày 30/6 thì đa số cư dân lắc đầu không biết.
Các chung cư cũ xuống cấp trầm trọng đồng nghĩa với tính mạng mấy chục nghìn con người ngày đêm bị đe dọa. Theo một số ý kiến, hệ số an toàn của những khu chung cư cũ đã hết. Việc cấp bách cần làm ngay là phải sớm xây mới những chung cư già cỗi khi tuổi thọ của chúng xấp xỉ gần 60 năm.
 |
| Hiện nay, chung cư Cô Giang đã xuống cấp trầm trọng |
Cải tạo chung cư cũ: Nghẽn chính sách
Đứng trước báo động về sự an toàn của những tòa nhà chung cư cũ, UBND Tp.HCM đã xây dựng kế hoạch di dời, tháo dỡ 70 chung cư với tất cả hơn 7.200 hộ dân. Bên cạnh đó, thành phố còn triển khai xây mới 61 chung cư cũ, tổng cộng gần 10.000 căn hộ, tương đương với 900.000m2 sàn. Kế hoạch là vậy nhưng trên thực tế, thành phố vẫn chỉ tháo dỡ được 10 chung cư cũ (diện tích 40.000m2 sàn) sau 5 năm ráo riết chỉ đạo. Đơn cử, chung cư 727 Trần Hưng Đạo tại quận 5 từ lâu đã được cảnh báo về mức độ an toàn. Vì thế, thành phố quyết định xây mới chung cư này. Tuy nhiên, sau gần 10 năm chỉ đạo, chung cư này vẫn đến nay vẫn như cũ, thiếu an toàn và nhếch nhác.
Thực tế, Tp.HCM cũng đã sớm chỉ đạo, kêu gọi doanh nghiệp tham gia cải tạo và xây mới các chung cư cũ. Nhưng dựa trên thống kê thực tế Sở Xây dựng Tp.HCM thông tin có thể thấy, doanh nghiệp không mặn mà trong việc cải tạo, nâng cấp, xây mới chung cũ rất nhiều lý do. Hầu hết doanh nghiệp cho biết, nguyên nhân khiến họ thờ ơ với việc xây mới, cải tạo chung cư cũ là vì chưa có chính sách hỗ trợ và không có cơ chế phù hợp với yêu cầu của doanh nghiệp và người dân. Các doanh nghiệp cho hay, muốn cải tạo được bộ dạng của những chung cư cũ hiện tại cần phải có giải pháp rất cụ thể để tiến hành phương thức xã hội hóa.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM đã có những nhận định về "điểm nghẽn” trong kế hoạch xây mới, cải tạo chung cư cũ. Ông Châu khẳng định, muốn doanh nghiệp đầu tư, thành phố nên cho chủ đầu tư điều chỉnh tăng hệ số sử dụng đất lên tối thiểu gấp 3 lần hệ số sử dụng đất căn cứ theo quy hoạch cũ. Hoặc nếu quy hoạch của dự án cho phép, không hạn chế chiều cao công trình. Ông Châu nhấn mạnh, sẽ lãng phí nếu quy định chỉ chấp thuận cho tăng tổng diện tích sàn xây dựng mà không cho tăng quy mô dân số tương ứng. Không doanh nghiệp nào chấp nhận bỏ tiền túi ra đầu tư khi biết rõ ràng rằng, lợi nhuận không cao hoặc việc thu hồi vốn đầu tư không khả thi.
Nhằm cải tạo chung cư cũ, Bộ Xây dựng đã triển khai soạn thảo Dự thảo Nghị định cải tạo, xây dựng chung cư cũ. Được đánh giá cao nhưng Dự thảo Nghị định này vẫn thiếu nổi bật. Theo Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM, trường hợp nào quy định không rõ ràng, những chính sách không đủ sức bảo đảm về mặt lợi ích cho những người tham gia cải tạo chung cư cũ thì sẽ khó thu hút các doanh nghiệp tham gia. Trong khi đó, các chung cư cũ đều tọa lạc ở những vị trí đẹp trong nội đô những quận trong khu trung tâm thành phố. Tuy nhiên, các chủ đầu tư phát triển nhà ở lại thờ ơ, bỏ qua cơ hội ở những khu đất vàng.
